Bụi mịn PM 2.5, PM 10 là chỉ số quan trọng đánh giá chất lượng không khí. Trong đó, bụi PM2.5 là một trong những loại bụi gây tác hại rất lớn đến sức khoẻ con người. Vậy bụi PM2.5 là gì? Ảnh hưởng của chúng tới sức khỏe con người như thế nào?
>>> Các bài viết liên quan:
- Chỉ số AQI nói lên điều gì? Ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?
- Bụi Nano là gì? Nó có ảnh hưởng tới ADN không?
- Tác hại nghiêm trọng của ô nhiễm không khí đến sức khỏe
Bụi siêu mịn PM 2.5 là gì?
Theo định nghĩa của WHO: “PM là một chất gây ô nhiễm không khí, bao gồm hỗn hợp các hạt rắn và hạt lỏng, chúng lơ lửng trong không khí.”
Chỉ số PM thường được dùng để đề cập đến các hạt có đường kính nhỏ hơn 10 μm (PM10) và nhỏ hơn 2,5 μm (PM 2.5). Trong đó, μm: micromet (1μm = 0.001mm). Những hạt này thường được gọi chung là bụi mịn, bụi siêu mịn.
Theo đó, bụi mịn PM2.5 là loại bụi mịn có đường kính nhỏ hơn 2.5 μm. Các loại bụi mịn như PM2.5 chủ yếu sản sinh ra từ khí thải giao thông (các loại xe cơ giới nhất là xe chạy bằng dầu diesel), nhà máy công nghiệp, nhà máy điện, công trường xây dựng, khói do đốt rác, đốt gỗ, phấn hoa, chất thải công trùng,…
Nguyên nhân gây ra bụi PM 2.5
Nguyên nhân tự nhiên
- Bụi thiên nhiên: sa mạc, đất cát, phun trào núi lửa
- Cháy rừng: Sự biến đổi khí hậu nhanh chóng hiện nay là nguyên nhân gây ra những vụ cháy rừng lớn trên toàn thế giới. Theo đó, chúng phát tán ra môi trường một lượng lớn bụi. Gây ô nhiễm môi trường không khí một cách nghiêm trọng/
- Thời điểm giao mùa: Đây thường là những thời điểm xuất hiện sương mù. Những lớp sương mù dày khiến lớp bụi tích tụ bên trong thành phố không thoát được. Gây nên hiện tượng cả thành phố bị bao phủ bởi lớp bụi (bụi mịn, siêu mịn,…). Thường thì thời điểm này vào khoảng các tháng 10 – 11 trong năm
Nguyên nhân nhân tạo
Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng nồng độ bụi mịn cao chính là do các hoạt động của con người. Chủ yếu là những hoạt động như:
- Sản xuất công nghiệp: khói thải từ nhà máy, xưởng sản xuất, khu công nghiệp
- Giao thông vận tải: khói thải từ các phương tiện cá nhân, cát bụi cuốn theo trong quá trình di chuyển, cát bụi sinh ra do bào mòn bề mặt đường
- Sinh hoạt: khói thải nấu nướng bằng bếp than, bếp củi, dầu
- Rác thải: rác sinh hoạt, rác công nghiệp
- Nông nghiệp: vận chuyển, đốt rơm rạ
- Xây dựng: bụi từ quá trình xây dựng chung cư, cao ốc, cầu đường
Tác hại của bụi siêu mịn
Bụi siêu mịn 2.5 ảnh hưởng trực tiếp tới tất cả mọi người. Trong đó, bụi mịn ảnh hưởng nghiêm trọng tới những người lớn tuổi và trẻ em. Do hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, trẻ em chịu tác động nhiều nhất của ô nhiễm không khí. Cùng một nồng độ khí ô nhiễm hít phải, lượng chất trực tiếp đi vào cơ thể trẻ em có thể cao gấp 2 lần người lớn.
Ngoài ra, những người có thể trạng yếu và những người có tiền sử bệnh hô hấp và tim mạch là những người chịu nhiều tác hại nhất.
Gây dị ứng
Ở mức độ nhẹ nhất, bụi PM 2.5 mang theo vi khuẩn bám vào bề mặt của cơ thể. Gây cảm giác ngứa ngáy, khó chịu, dị ứng. Một số trường hợp nặng hơn sẽ gây đau mắt, viêm mũi, các bệnh về tai mũi họng. Theo thống kê của Bộ Y tế, hiện nay ô nhiễm không khí chính là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các bệnh về tai, mũi, họng.
PM 2.5 gây suy giảm hệ miễn dịch
Bụi PM 2.5 có thể hấp thụ chất độc, đồng thời mang theo vi khuẩn và virus ngoài môi trường. Theo đó, khi xâm nhập vào cơ thể chúng lại thải độc tố ngấm vào cơ thể. Làm suy giảm hệ miễn dịch. Chính vì thế, những người sống ở các thành phố lớn, có mức độ ô nhiễm cao thường dễ mắc các bệnh vặt hơn những người sống ở những nơi có không khí trong lành.
Gây viêm phổi, tắc nghẽn phổi mãn tính
Bụi PM2.5 và PM10 có xâm nhập vào cơ thể người thông qua hoạt động hít thở. Sau đó, chúng theo đường dẫn khí, bám và tích tụ vào khí quản và bề mặt phổi. Theo thời gian, lượng bụi này tích tụ càng nhiều, gây ảnh hưởng càng lớn tới phổi. Gây những cảm giác khó chịu như khan tiếng, hắt hơi, ho, khó thở.
Sau đó, với đường kính siêu nhỏ chúng có khả năng luồn lách vào các túi phổi và tĩnh mạch phổi, xâm nhập vào máu gây ra những bệnh chết người. Điển hình như hen suyễn, tim mạch. Đặc biệt PM 2.5 có kích thước siêu nhỏ có thể xâm nhập sâu. Là nguyên nhân chính gây ra tắc nghẽn phổi mãn tính. Khi lượng bụi tích tụ đủ lớn sẽ có thể dẫn đến tử vong.
PM 2.5 xâm nhập vào máu gây nhồi máu cơ tim
Nghiên cứu mới nhất của khoa tim mạch bệnh viện Nhân dân thuộc đại học Bắc Kinh cũng đã chia sẻ những tác hại của PM 2.5 như sau: “trong khoảng thời gian ngắn bụi mịn PM 2.5 có thể khiến chỗ tắc mạch máu bình thường không nghiêm trọng đột nhiên bị vỡ, tạo ra nghẽn mạch, gây nên nhồi máu cơ tim cấp tính”. Do đó, chúng có thể làm tăng nguy cơ tử vong ở những người mắc bệnh bệnh tim một cách cực kì nguy hiểm.
Ngoài ra, chúng sẽ thẩm thấu vào phế nang, ảnh hưởng đến chức năng trao đổi khí của phế nang. Sau khi vào phế nang, chúng có thể vượt qua vách ngăn khí-máu để đi vào hệ tuần hoàn và gây bệnh. Thậm chí chúng còn có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh.
Xâm nhập vào não gây thoái hoá não
Các nghiên cứu trên não người cho thấy chúng còn có khả năng di chuyển rồi thẩm thấu vào não, gây ra chứng thoái hoá não. Nghiên cứu này đã chứng minh ô nhiễm không khí làm gia tăng tỷ lệ thoái hoá não ở các thành phố lớn thuộc Trung Quốc và Ấn Độ trong hơn 1 thập kỷ qua.
Gây ung thư và biến đổi gen
Các nhà khoa học đã nhận thấy PM 2.5 chứa kim loại. Đây chính là nguyên nhân gây ung thư. Và khủng khiếp hơn là biến đổi gen ở người. Đây là một trong những điều đáng lo ngại nhất mà tất cả chúng ta đang phải đối mặt.
Cách phòng chống tiếp xúc với PM 2.5
Để phòng tránh và khắc phục thảm hoạ bụi mịn, điều đầu tiên chúng ta cần sự chung tay của toàn thể xã hội. Tất cả mọi người hãy cùng nhau:
- Ý thức vệ sinh môi trường: không xả thải, không đốt rác, đốt rơm rạ, quét dọn vệ sinh nhà ở, khu phố,…
- Trồng thêm cây xanh.
- Sử dụng phương tiện giao thông công cộng, hạn chế phương tiện cá nhân.
- Sử dụng nhiên liệu sạch hay những năng lượng sạch.
Đối với mỗi cá nhân, chúng ta phải tự ý thức được sự nguy hại của bụi mịn và ô nhiễm không khí. Đồng thời tuyên truyền tới người thân yêu, gia đình và bạn bè về tác hại của PM 2.5.
Luôn đeo khẩu trang chuyên dụng khi ra đường
Không sử dụng khẩu trang thông thường như khẩu trang vải, khẩu trang y tế. Những loại này không có tác dụng bảo vệ bạn khỏi bụi mịn. Chính vì vậy, hãy sử dụng những loại khẩu trang chuyên dụng có khả năng lọc bụi mịn, virus, vi khuẩn cùng các tác nhân gây hại trong không khí ô nhiễm.
Sử dụng máy lọc không khí cho gia đình và văn phòng làm việc
Vì bụi mịn có kích thước rất nhỏ, chúng có khả năng len lỏi vào mọi ngóc ngách trong ngôi nhà của bạn. Vì vậy hãy trang bị thêm cho gia đình mình một chiếc máy lọc không khí.
>>> Xem thêm: Máy lọc không khí: Giải pháp tuyệt vời cho không gian nhà bạn
Hiện nay, Aqualife đang cung cấp những dòng máy lọc không khí giúp lọc sạch không khí ô nhiễm. Máy lọc không khí có khả năng lọc sạch vi khuẩn nấm mốc, các tác nhân gây dị ứng,… đặc biệt lọc được bụi siêu mịn PM2.5 và PM10. Ngoài ra, còn có những dòng máy có khả năng khử mùi, kiềm mùi, tạo ion ẩm hoặc hút ẩm trong không khí. Đưa lại một chất lượng không khí đảm bảo, an toàn cho sức khỏe người sử dụng.
|
|
|
|
Ngoài những phương pháp trên, bạn nên tập thể dục và ăn uống điều độ để nâng cao sức đề kháng. Đặc biệt có thể sử dụng phương pháp thải độc phổi để giảm sự ảnh hưởng của bụi mịn trong cơ thể.