Thạch tín là thành phần tự nhiên của vỏ trái đất và được phân bố rộng khắp môi trường không khí, nước và đất. Con người phơi nhiễm thạch tín vô cơ qua nước uống, thức ăn bị ô nhiễm, hít thở khói bụi, xăng xe, hóa chất, hút thuốc lá,… Phơi nhiễm thạch tín mãn tính gây nhiều tổn thương và ung thư da rất đặc trưng.
Thạch tín là gì?
Khái niệm
Thạch tín hay được gọi với cái tên khoa học là Asen vô cơ. Chúng thuộc nhóm bán kim loại tồn tại trong tự nhiên và rất dễ hòa tan được trong đất đá hoặc nước. Tùy từng khu vực địa tầng mà chúng có những trạng thái riêng. Khi chất này ở trạng thái hoạt động, chúng thường hòa tan trong đất và xâm nhập vào nguồn nước ngầm.
Asen vô cơ là một chất có tính độc rất nguy hiểm đối với sinh vật và con người. Chúng có thể tan được trong nước với trạng thái không màu và không vị. Nếu sử dụng các dạng thực phẩm có nhiễm thạch tín sẽ gây ra những nguy cơ lớn về sức khỏe.
Phân loại Asen
- Asen hữu cơ: Loại này thường tồn tại trong gạo, thịt, sản phẩm từ sữa, ngũ cốc, cá, các loại hải sản,… Asen có trong các loại này thường không độc và bài tiết qua nước tiểu 48h sau khi ăn.
- Tuy nhiên, với loại Asen vô cơ, thường có trong nước ngầm. Nó tích tụ trong đất đá và vô cùng độc hại. Do đó, việc sử dụng nước ngầm (không qua hệ thống lọc) để ăn uống, sinh hoạt là việc rất nguy hiểm.
Thạch tín có ở những đâu?
Thạch tín là nguyên tố có trong thiên nhiên, rải rác khắp nơi trong vỏ trái đất, nguồn nước ngọt và môi trường. Asen có thể thâm nhập vào nước qua nhiều đường như:
- Sự hoà tan tự nhiên của khoáng chất và quặng, đặc biệt ở các vùng châu thổ có nhiều mỏ than.
- Sử dụng thuốc trừ sâu, chất diệt côn trùng và cỏ dại.
- Xả các chất thải công nghiệp. Nhất là trong quá trình làm thủy tinh, đồ gốm, thuộc da, sản xuất thuốc nhuộm và chất màu để pha sơn, chất bảo quản gỗ.
- Thạch tín cũng xuất hiện khi chiết xuất và tinh lọc kim loại.
- Khi đốt những nhiên liệu hoá thạch cũng có thể sinh ra thạch tín.
Thạch tín thâm nhập vào cơ thể chủ yếu qua thực phẩm, nước uống và không khí. Trong nước uống, asen không trông thấy được, không mùi vị, do đó nếu không có phương tiện thử, không thể biết. Sự phát hiện người nhiễm asen rất khó do những triệu chứng của bệnh phải từ 5 đến 15 sau mới xuất hiện.
Nhiễm độc thạch tín
Nhiễm độc thạch tín được chia thành hai dạng chính bao gồm nhiễm độc cấp tính và mãn tính. Mỗi một mức độ sẽ kèm theo những triệu chứng đi kèm.
Nhiễm độc cấp tính
Nhiễm độc thạch tín cấp gây nôn mửa, đau bụng và tiêu chảy. Sau đó tê và ngứa da và các chi, chuột rút cơ bắp. Người thâm tím, đi tả, bí tiểu. Hồng cầu và bạch cầu suy giảm nhanh dẫn đến sự mệt mỏi, hệ thần kinh suy nhược. Nếu tình trạng nhiễm độc trong vòng 24 giờ có thể dẫn đến tử vong.
Nhiễm độc mãn tính
Tiếp xúc thạch tín lâu dài gây tổn thương da như thay đổi sắc tố, sừng hóa lòng bàn tay, bàn chân,…lâu dài gây ung thư da. Lâu dần sẽ dẫn đến các bệnh ung thư nguy hiểm khác và khó chữa trị. Điển hình như ung thư bàng quang và phổi. Phơi nhiễm thạch tín lâu dài còn gây các bệnh lý thần kinh, đái tháo đường, bệnh phổi và bệnh tim mạch. Ngoài ra còn các căn bệnh như nhồi máu cơ tim, bệnh lý thai phụ và sơ sinh.
Cơ quan Nghiên cứu Quốc tế về Ung thư (IARC) đã phân loại các hợp chất thạch tín. Đặc biệt nhiễm thạch tín trong nước uống là nguyên nhân gây ung thư cho con người cao nhất.
Các biện pháp chuẩn đoán bệnh Ngộ độc asen
Trước hết, để biết có nhiễm độc Asen (Thạch tín) hay không thì cần được xét nhiệm tại các cơ sở ý tế đủ điều kiện. Những cách xét nghiệm có thể bao gồm:
– Cần làm các xét nghiệm cơ bản: công thức máu, chức năng gan thận, điện giải đồ, glucose, tổng phân tích nước tiểu.
– Chụp Xquang bụng có thể thấy một số mảng bám hợp chất của asen.
– Điện tâm đồ: Chú ý tình trạng rối loạn nhịp, đặc biệt là khoảng QT.
– Làm các xét nghiệm khác để phát hiện các tổn thương kèm theo.
– Nghi ngờ ngộ độc asen cấp tính ở bệnh nhân xuất hiện đột ngột các triệu chứng đau bụng, nôn, buồn nôn, tiêu chảy và tụt huyết áp, đặc biệt kèm theo các rối loạn tim mạch, giảm tiều cầu kèm bệnh thần kinh ngoại vi.
Các biện pháp ngăn ngừa ngộ độc thạch tín
Đối với nguồn nước ngầm, nước giếng khoan
Thạch tín thường xuất hiện trong các giếng khoan nhân tạo. Chính vì thế, nếu nhà bạn đang sử dụng nguồn nước chính từ các giếng khoan, hệ thống lọc nước giếng khoan sẽ là một giải pháp thông minh để có thể đảm bảo an toàn của nguồn nước trong khi sử dụng. Tuy nhiên, kể cả đã xử lý nước qua các bể lọc. Bạn chỉ nên sử dụng nguồn nước này để sinh hoạt hàng ngày. Như tắm giặt,… Chứ không nên sử dụng để ăn uống và nấu nước.
Nguồn nước máy
Nếu nguồn nước máy có chứa hàm lượng thạch tín quá ngưỡng cho phép. Bạn nên sử dụng các sản phẩm máy lọc nước uy tín để lọc nước uống. Hiện nay đã có rất nhiều các dòng sản phẩm máy lọc nước sử dụng công nghệ mới như RO, Nano,… Đó là những sản phẩm hữu ích bạn có thể tham khảo sử dụng. Chúng không chỉ loại bỏ được các độc chất cũng như thạch tín mà còn cung cấp lượng khoáng thiết yếu cho cơ thể. Bảo vệ sức khỏe người dùng từ sâu bên trong. Vừa an toàn lại tiện ích.
Kết luận
Nước là một điều tất yếu trong đời sống con người. Tuy nhiên, khi tình trạng ô nhiễm nguồn nước hiện nay đang ở mức cực kì nghiêm trọng. Việc sử dụng một nguồn nước đảm bảo an toàn là cực kì cần thiết. Theo đó, để có một cuộc số khỏe mạnh hãy bảo vệ sức khỏe một cách thông minh các bạn nhé!
>>> Xem thêm: